Η Κλάρα στο Μισοσκόταδο 09/02/2006

Χοσέ Κάρλος Σομόθα

Η Κλάρα στο Μισοσκόταδο

(International Hammett Prize 2002 – Βραβείο Μυθιστορήματος Fernaldo Lara)

(εκδόσεις Πατάκη)

Τα είπαμε, τα ξανάπαμε, τα ξαναλέμε: θέλω να σας παρουσιάζω δουλειές που μου άρεσαν ή με επηρέασαν με θετικό τρόπο και σπανιότερα πράγματα που με εκνεύρισαν σε σημείο να μην μπορώ να κρατήσω το ρημάδι μου (το στόμα ή το πληκτρολόγιό μου) σιωπηλό!

Μπαίνω αμέσως στο ψητό, που λένε:

Η Κλάρα στο Μισοσκόταδο του Χοσέ Κάρλος Σομόθα, είναι ένα βιβλίο που μπορεί για Χ λόγους να μην σας αρέσει. Σας διαβεβαιώνω όμως ότι το θέμα του θα σας μείνει αξέχαστο, και μάλιστα με απόλυτο σεβασμό στον τρόπο με τον οποίο ο Σομόθα το παρουσιάζει. Σας το ξαναλέω και στοιχηματίζω, ακόμα κι αν δεν σας αρέσει το βιβλίο, δεν σας αρέσει η φαντασία, το αστυνομικό, το μελλοντολογικό, ό,τι τέλος πάντων, εντούτοις θα σας μείνει αξέχαστο!

Βρισκόμαστε στο Άμστερνταμ το 2006. Αυτά που ξέραμε για την τέχνη της ζωγραφικής πρέπει να τα ξεχάσουμε. Τη σκυτάλη έχει πάρει η λεγόμενη «υπερδραματική τέχνη» η οποία έχει καταργήσει τον καμβά. Καμβάδες πλέον είναι ζωντανοί, ολοζώντανοι άνθρωποι / καμβάδες. Και μη φανταστείτε σκλάβους της τέχνης. Οι άνθρωποι καμβάδες είναι καλοπληρωμένοι και έχουν ξοδευτεί και χρόνος και χρήμα για να τους φροντίσουν να μην έχουν προβλήματα πχ με την ακινησία μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Έχουν κανονικό ωράριο, συνοδεία και χρυσοπληρώνονται. Φυσικά αναλόγως των προσόντων.

Μπρούνο Βαν Τυς. Ο βασιλιάς! Κάτι σαν τον Πικάσο της υπερδραματικής τέχνης. Και δεν μου λέτε; Αν είσαι μοντέλο μόδας δεν πεθαίνεις να εργαστείς με τον Υβ Σεν Λοράν πχ; Ηθοποιός με τον Φελίνι κοκ;

Το πρόβλημα; Ένας άνθρωπος / καμβάς, μια κοπέλα όντως πέθανε και μάλιστα δολοφονήθηκε. Πριν ξεσπάσει σάλος μεταξύ των καμβάδων και των ανθρώπων που ασχολούνται (και κυρίως αγοράζουν, μη γελιόμαστε) με την υπερδραματική τέχνη, αναλαμβάνουν οι ιδιωτικοί αστυνομικοί του ιδρύματος Βαν Τυς να ξεδιαλύνουν το μυστήριο πριν χαθούν πολλά χρήματα από το σκάνδαλο που απειλεί να ξεσπάσει.

Όπου χρήμα…

Στο μεσοδιάστημα ο Σομόθα μας βάζει και στη ζωή της Κλάρας Ρέγγες, κοπέλα / καμβάς στην οποία προτείνεται η συμμετοχή της «στο πιο σκληρό και ριψοκίνδυνο έργο που έχει φανταστεί». Θα τη «ζωγραφίσει» ο μετρ Μπρούνο Βαν Τυς όπως ελπίζει; Τι άλλο θα τις κάνουν πέρα από το αστάρωμα που είναι το σύνηθες, ή το χρώμα μέσα στην ίριδα του ματιού; Κινδυνεύει; Ποιο έργο θα ενσαρκώσει;

Ο κόσμος του Σομόθα το 2006, περιλαμβάνει και ανθρώπους / καμβάδες / έργα τέχνης / έπιπλα. Αναλόγως με το βαλάντιο που διαθέτεις μπορείς κάλλιστα να εναποθέτεις τη φραπεδιά σου σε μια πλάτη ζωντανού έργου τέχνης που φυσικά και θα φορά ωτοασπίδες για να μην ακούει τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες που εξιστορείς στη φίλη σου για την προηγούμενη βραδιά αχαλίνωτου σεξ πχ. Ένα ζωντανό τραπεζάκι του καφέ με ωράριο! Πού το παράξενο!

Κι εκεί είναι το θέμα. Ο Σομόθα πλάθει αυτήν την εφιαλτική πραγματικότητα μέσα σε ένα πλέγμα αυτονόητου και φυσιολογικού. Διαβάζεις, διαβάζεις, το ζεις το πράγμα και σού ‘ρχεται ξαφνικά η συνειδητοποίηση κι αναρωτιέσαι «μα είναι δυνατόν;» Έχεις την εντύπωση ότι κι εσύ θα αφήσεις το βιβλίο σου σε ένα ανθρώπινο ον που αγόρασες με την ίδια φιλοσοφία που αν με ρωτήσετε θα αγόραζα (αν μπορούσα) τον πίνακα με τα λιωμένα ρολόγια («χρόνος» νομίζω λέγεται) του Νταλί.

Κατά την άποψή μου, το μυστήριο της δολοφονίας έρχεται δεύτερο αν και την ώρα που το διαβάζεις όντως σε συναρπάζει. Η αποκάλυψη του δολοφόνου φαντάζει ένα τίποτα μπροστά στο σκεπτικό του αλλά και στην ψυχοσύνθεση αυτών που τον κυνηγούν. Ξέρω, δεν γίνομαι απολύτως κατανοητή αλλά διαβάστε το και θα καταλάβετε!

Νομίζω ότι η φράση του Ρίλκε που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη σελίδα που συνέγραψε σ’ αυτό το βιβλίο είναι χαρακτηριστική: «Το ωραίο δεν είναι τίποτε άλλο παρά η Αρχή του Τρομερού».

Γιώτα Θεοδοσίου, yiota_theodossiou@yahoo.com

Atraktos.Net